умен (прид.)
Еден просветен народ може да се срамни со еден умен човек; затоа наш долг е да ги вложиме сите свои сили со своето работење да го просветиме нашиот народ.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
А ти наеднаш ги отвораш очите и со онаа твоја детска насмевка велиш дека ти не си јагнето што му ја мати на волкот водата од поточето бидејќи си пиел подолу од него, а водата не се качувала угоре и дека не даваш да бидеш изеден. Умното сине на мајка.
„Жената на белогардеецот“
од Србо Ивановски
(2001)
Јас го реков тоа, или ти му се обрати токму со овие зборови на оној силен состав од умни партијски глави на состанокот што беше свикан со една единствена цел јавно да бидам кастриран?
„Синот“
од Србо Ивановски
(2006)
И умот ѝ го зеде и умното зборување нејзино го зеде.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
По нив остана само една црна крвава паласка во снегот и неколку расфрлани прамени волна, а уште еден раненик, кој не беше толку умен или кому му беше повредена токму таа жица од инстинктот да молчи, заминуваше со бесно и продорно аурликање кон шумата, насобирајќи ги по себе сите тие глади и раздразнувајќи ја уште повеќе со својата вкусна животворна крв стрвната сурија во сета нејзина безбожност.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Морав да бидам многу внимателен, да ги избегнам теориите на деконструкција, зашто тие не се од помош при разјаснување на проблемите што можат да го приближат техничкиот свет до јавноста и до умните луѓе.
„МАРГИНА бр. 17-18“
(1995)
Пеел со склопени очи и поднаведнат како во зазор што им го одзема времето на богатите, на умните и на покорисните од песнопојците зашто можеле да разговараат за свои работи, за политиката на европските земји кон Турција, за ловот и за коњите.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
- Море да живее умниот комбинатор другарот Горјан! - рече комесарот.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Под очила умна коза од читанки букви пасе.
„Најголемиот континент“
од Славко Јаневски
(1969)
Кога умните субјекти себеси умно се истражуваат, тие во себе не откриваат никакви регулативни величини од последна инстанција туку енергична лишеност од тло.
„МАРГИНА бр. 2“
(1994)
Можеш ли да му ја поматиш верноста
кон земното, додавајќи знак по знак
откривајќи ги срамните делови
на твојот систем
загадочниот метод
небесниот свод- дом
за да може да оди по истиот пат
и да стига до истата цел
човекот, оној кој над црната точка
стрепи по сличното, од различното стрепи
спојува еден со друг:
еден и еден, два со два, седумдесетидва
името го дели на четири
елементи – I.H.V.H.
тетраграматонот го врти, го враќа
ред по ред реди
вистината на скрбта ја учи
завист и суета, суета и завист
сѐ е бесценет камен, а број
свет и сила
равенката меѓу нив се припикнува
како вода меѓу шуплинките во карпата
како зрак во мрачна капела
бели точки на црна површина
поделена на две:
еднооко човече
дворог Пан
троока нимфа
четириаголен круг
пирамидална петка
црно на црно
расфрлан, разигран
Ум на Светлоста
Умна светлост.
„Ерато“
од Катица Ќулавкова
(2008)
Татко внимателно се заслуша. Веднаш проникна во мислата на својот учен и умен соговорник.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Таванот е умен колку што е улав.
„Пупи Паф во Шумшул град“
од Славко Јаневски
(1996)
Умен сум и знам повеќе од тебе.
„Пупи Паф во Шумшул град“
од Славко Јаневски
(1996)
Се погледнале градителите. Царот нивен ја многу е умен ја многу улав.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
Размисли трезвено и биди умна и за себе и за сите нас.“
„Белиот јоргован“
од Хајди Елзесер
(2012)
Само што не бев доволно умна за да си замислам како се чувствувавте додека ја минувавте полјанката со коприви!
„Жената на белогардеецот“
од Србо Ивановски
(2001)
Можеби ја посоветува да си го прибере болното место со мек облак. Ајде, умна птицо, малку да си позборуваме, му реков на утот во себе.
„Пупи Паф во Шумшул град“
од Славко Јаневски
(1996)
Збровите со кои се трудеше да ме одбраниш умни ти беа, батка, и добро обмислени.: „Афериве што се обидуваме да му ги припишеме на наш Боге, тврдам јас, се обични скалила од чад по кои се обидува неговото машко его да се покачи повисоко од другите.
„Синот“
од Србо Ивановски
(2006)
Разбрав, си реков помирливо во себе, и уште си реков – овие поим немаат како се постапува со мали деца, а ми се прават многу умни.
„Игбал, мојата тајна“
од Јагода Михајловска Георгиева
(2000)
