гаваз (м.)
Овој излезе напред со сето достоинство на антички жарец, пред олтарот на боговите и ја прифати веќе запалената борина од еден гаваз.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Во својата голема одаја со чифит-ѕидови испрскани со златни капки (ѕвезди или дукати, стремеж кон пророковото стојбиште или бројки колку е издадено од неговата азна за издржување на медресата) не можел да ги преброи во сарајот ни атовите ни сеизите, ги штракал бројаниците над разгорен мангал и го чекал езанот на оџите да му се заблагодари на пророкот за сите добра на овој свет, потоа нагрнат со ќурк и со невидливи гавази зад себе стоел пред нејаките пупки на разбудените каранфили или замислено ја слушал опивната тага на чалгиите.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Со брз опул ги забележа и гавазот и Бошко надвор од авлијата, кои ги држеа уздите на коњите.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Сенката на гавазот навистина веќе паѓаше на прагот од вратата, а сончевиот зрак однадвор поминуваше околу него и осветлуваше жолта патечка во студената темнина на црквата.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Гавазот се згромоли, со лицето кон земјата и не се крена.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Тие пак што немаа да платат, ниту пак имаше што да им се продаде „на телал", ги тераа гавазот и заптиите, што му ги ставаше на расположение витолишкиот мудур, со авалеџијата од село на село и им удираа секој ден по дваесет и пет стапови по голо месо дури можеа да мрдаат, да одат со нив, а откако ќе им ги искршеа ребрата, ги оставаа да преболат кај некој роднина или пријател, со строга наредба да си одат дома, да работат, да печалат и, на есен, кога ќе дојде авалеџијата, да платат на царот, ако не сакаат пак да јадат двојни ќотеци.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Трепереше сонлива ранина, кога гавазите стигнаа со скапоцениот прстен на брегот од Преспанското Езеро каде беше малото китно село на убавата мома.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Веќе падна мракот додека гавазот и Бошко, со мртвото тело преку своето седло, се прибраа во градот, па валијата нареди покојникот да ја преседи ноќта во куќата, иако според муслиманските обичаи тој требаше што поскоро да биде закопан.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
„Бре што беше, бре како беше, бре што направи јок да се направиш" — го караа Толета другарите, а другите гавази со Ѓузепа на чело веќе го спетлаа со една ортома, на која слугинката на Челебијата си ги сушеше алиштата.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Гавазите ги збоднаа коњите - диво загонија...
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Гавазите поблизу ѝ пристапија. Како и секогаш, тие со почит ѝ се поклонија.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Секој од беговите – поединци имаше по чифлизите свои луѓе: ќаи, буљукбашии, сејмени, гавази, чауши, и којзнае уште колку други ушаци, маѓери, арамбаши, субаши, кои ја составуваа неговата лична одбрана и сила, со која ги држеа во покорност сите христијани по своите чифлизи.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Овој богато го наградуваше и во истиот миг, оставаше жени, харем, пријатели, работа, оставаше сѐ - се фрлаше на коњот и придружен од гавазите и булукот ’ртки јуреше на означеното место.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
— Легни бре, ќерата и симни шалварите да не замавам по очи, по глава! — беа зборовите на гавазот и заптиите кога требаше „да си поминат на редот“.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
За „спаијата" се донесе едно ведро млеко од десет оки, се напоруча тој и сите покрај него, а протуѓерот Злате и гавазот Ариф го кутнаа бравот за ручек.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Таа се држеше исправена и горда, дури и кога двајца турски гавази ја беа претепале во ендекот близу Бразда, забранувајќи ѝ да му се меша во животот на Музафер-ага.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Пред вратата ги пречека гавазот Муарем и длабоко му се поклони на господарот, правејќи темане додека неговата десна рака ја достигна земјата, и со едно „сељам а лејќум — а лејќум сељам" се поздравија двајцата Османлии, едниот наведен до крајна понизност, а другиот исправен, горд и поносен на својата висока положба.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Населбата се испразни. Остана само Челебијата со Нешка на конакот, гавазите пред неговата врата, крчмарите пред крчмата и писарите со магационерот во една одделна камена зграда.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Излегуваа со гавазот и Бошко од Скопје, а уште се слушаше викотницата што го поздравуваше заминувањето на султанот.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Дури тогаш ги забележа еден од кадините гавази и мошне се препали.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
